Đền đức thánh Trần Hưng Đạo

- Tiểu sử:

Trần Hưng Đạo, còn được gọi là Hưng Đạo Vương, tên thật là Trần Quốc Tuấn; là nhà chính trị, nhà quân sự kiệt xuất, và là nhà văn Việt Nam thời Trần.

 - Ghi nhận công lao:

Dưới sự lãnh đạo của Trần Hưng Đạo, quân đội nhà Trần đã vượt qua vô vàn khó khăn và hiểm nguy, ba lần đánh tan hàng vạn quân Nguyên Mông xâm lược, giành thắng lợi lẫy lừng, “tiếng vang đến phương Bắc, khiến chúng thường gọi ông là An Nam Hưng Đạo Vương mà không dám gọi thẳng tên”. Công lao to lớn này đã đưa ông lên hàng “thiên tài quân sự có tầm chiến lược, và là một anh hùng dân tộc bậc nhất của nhà Trần”.

 Đền thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo lớn nhất miền Nam được đặt trên đường Võ Thị Sáu, Q.1, Sài Gòn với khuôn viên hơn 2.000m². Theo nhiều tài liệu mà tôi đọc được thì, xưa kia đền được xây dựng sát chùa Vạn An. Tuy nhiên, vào năm 1958, chùa lẫn đền đều được phá bỏ và được xây cất lại khang trang như hiện nay theo đồ án của kiến trúc sư Nguyễn Mạnh Bảo. Đền được Hội Bắc Việt tương tế khởi công xây dựng vào ngày 28-7-1957, hoàn thành vào ngày 11-7-1958.

 Đền có hai cổng phụ và một cổng chính tất cả đều hướng ra đường Võ Thị Sáu, phía trên cổng chính có bốn chữ Hán “Hưng Đạo Đại Vương”, hai bên trụ cổng có hai câu đối:

 “Liệt oanh oanh miễn hoài vĩ tích quan Trần sử

  Dương dương hách, cảnh ngưỡng linh quan nhập miếu môn”

 Sân đền rộng thoáng, có nhiều canh xanh, nơi đây thường được tổ chúc đánh cờ người, võ cổ truyền và ca hát phục vụ vào những ngày lễ hội. Gần đầu sân là bức tượng đức thánh Trần Hưng Đạo do nhà điêu khắc Trọng Nội đúc bằng vật liệu bêtông cốt thép, tô màu đen pha vàng trông uy nghi và hài hòa với khung cảnh khu vực đền thờ. Dưới chân tượng có cặp sư tử bằng đá thạch anh trắng đứng trên quả cầu rất đẹp.

 Đền thờ Trần Hưng Đạo có cấu trúc hình chữ “đinh” bằng vật liệu bêtông cốt thép, gỗ và mái lợp ngói vẫy cá. Diện tích đền khoảng 250m² với ba cửa gỗ chạm khắc tinh xảo liền nhau. Phía trên ba cửa có 10 chữ Hán (phiên âm):

 “Hiển thánh Trần triều Hưng Đạo Đại Vương linh từ.

  (Đền thờ của bậc hiển thánh linh thiêng là Hưng Đạo Đại Vương họ Trần).” Mặt    trước cửa chính, có đôi câu đối viết bằng chữ Hán:

  “Núi Vạn Kiếp không có ngọn nào là không có hơi kiếm bốc hỏa,

  Sông Lục Đầu không có cơn sóng nào lại không có tiếng thu ầm vang.”

  Ngoài ra, trong đại sảnh còn có nhiều hoành phi, câu đối ca ngợi tài năng, đức độ và những chiến công bất hủ của Hưng Đạo Vương.

 Phía Trước hương án có hai con nghê ngồi chầu hai bên, hai con hổ oai hùng và cặp rồng hùng dũng. Sau hương án là nơi thờ các vị anh hùng hào kiệt đời Trần, đã có công với nước mà dân gian tôn là các bậc "hiển thánh" như: Trần Quang Khải, Trần Khánh Dư, Phạm Ngũ Lão, Yết Kiêu, Dã Tượng.   

 Ở nội điện, nơi thờ chính là tượng Đức Thánh Trần Hưng Đạo bằng đồng, tư thế ngồi, mặc võ phục, cao 1,70m, do nghệ nhân Ngũ Xá thực hiện năm 1957. Bên trái là bàn thờ đặt bài vị hai người con gái của Trần Hưng Đạo. Bên phải là nơi thờ bốn người con trai của Trần Hưng Đạo.
 Ngoài các công trình chính còn có các miếu thờ thần thổ địa - thần tài trong sân đình và phòng trưng bày lịch sử thời nhà Trần (TK. 13 – 14) xây dựng từ năm 1929. Nhà trưng bày chỉ mở cửa vào ngày lễ Hưng Đạo Vương, ngày giổ tổ Hùng vương (10.03 âm lịch) và Tết Nguyên Đán (mùng 1, 2 tháng giêng âm lịch).

 Lễ giỗ đức thánh Trần Hưng Đạo được tổ chức hằng năm vào ngày 20.08 âm lịch. Thường thì lễ bắt đầu từ 19.08 và kéo dài đến hết ngày 21.08 âm lịch.

 Trước đây, đền thờ và lễ húy ky Trần Hưng Đạo là lễ hội của nhóm đồng bào gốc Bắc, nhất là các thành viên của hội Bắc Việt tương tế. Đến nay, lễ hội này được coi là lễ hội chung nhằm tưởng niệm người anh hùng dân tộc ở Thành Phố Hồ Chí Minh.  

 Ghi chú: Bài viết có tham khảo một số tài liệu có liên quan.