Nhớ không gian sống xưa

  “Không gian gỗ” một chủ đề tưởng chừng mới, nhưng không mới, đọc thì tưởng chừng đó là vật liệu xa xỉ. Nhưng gỗ lại là vật liệu xây dựng rất quen thuộc với người Việt Nam cũng như nhiều quốc gia trên thế giới, gỗ vừa ấm áp, mềm mại lại vừa cứng chắc, bền vững. Gỗ có thể chế tác ra những sản phẩm nghệ thuật tuyệt đẹp đến từng chi tiết , hay thật đơn giản mà đầy tinh tế.

 Gỗ mang đến cho người sử dụng, người ngắm nhìn sự gần gũi, ấm áp. Ngoài ra gỗ còn có đặc tính là: “ấm áp vào mùa đông, mát mẻ vào mùa hè”. Người Việt đã tận dụng gỗ khéo léo không dùng nhiều đinh, vít mà dùng liên kết mộng cho các cột, vì kèo, dầm sàn,...

 Kiến trúc nhà sàn, nhà gỗ nam bộ và nhà sàn của người tây nguyên là hết sức độc đáo dù được làm từ bất kì loại gỗ nào.

 Kiến trúc nhà sàn, nhà gỗ có mặt rất ít ở các thành phố lớn: Hồ Chí minh và Hà Nội bởi không gian không phù hợp. Chỉ có ở những vùng ngoại ô, những tỉnh lẻ với không gian đầy đủ sáng, xanh, diện tích đủ rộng mới thích hợp cho nhà sàn, nhà gỗ.

 Vậy nên những vùng quê, vùng miền Tây sông nước không nên phá bỏ hẳn loại kiến trúc độc đáo này.

 Tôi còn nhớ, ngày xưa ở quê Thị Trấn Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp, tôi quen một bà cụ có một căn nhà với mái ngói vì kèo gỗ nằm cạnh con kinh với một khoảng sân vườn lớn nhiều cây trái xanh mát. Ngày ngày tôi rất thích qua nhà bà chơi vì do thèm món cơm gạo lức muối mè mà bà nấu. Đúng là một không gian sống thanh bình, nhẹ nhàng. Vậy mà giờ tôi về quê, đi qua nơi cũ, cái không gian sống đầy mơ mộng đã biến mất, chen chút nhau là nhà ống nhiều tầng với đá hoa cương, vật liệu ngoại quốc cùng lối ra vào hẹp tí.

 Người Miền Tây khi làm nhà, không ai để cửa kín bưng cả, thậm chí không có cửa ra vào đàng hoàng mà chỉ có lối vô, các gian nhà liên thông với nhau và mở ra không gian bên ngoài (phần nhiều là do ai cũng “giàu như nhau”, không có nhiều thứ quí giá trong nhà nên cái cửa nó không cần thiết).

 Thành phố chật hẹp, mỗi người cố gắng tìm cho mình một không gian sống còn khó, đùng mơ đến không gian mở ra thiên nhiên.

 Tại sao lại phải rập khuôn, bắt chước kiến trúc phố thị khi mà không gian sống, kiến trúc độc đáo của chúng ta đã có sẵn. Thay vào đó, hãy phát huy thế mạnh, và học hỏi thêm những nét hay của kiến trúc đô thị.

  Tôi thích thú mỗi lần trở về quê ngoại và quê nội, là xã vùng sâu, vùng xa để được hít thở không khí trong lành, ngắm mây trời, ngửi mùi hương lúa chín, lắng nghe chim trời hót và được ngồi trên những ngôi nhà gỗ mái ngói đỏ thắm mát rượi uống chén trà nóng buổi sáng sớm cùng trò chuyện với bà con, bạn bè mà quên hết những lo âu của cuộc sống đầy bộn bề.

 Tôi thích đến một nơi có thể trốn khỏi sự ồn ào náo nhiệt, nơi mà con người có thể sống chan hòa với thiên nhiên, nơi đậm chất Nam Bộ với nhà sàn mái ngói đan xen cùng gian mái lá, với chiếc xuồng ba lá trên sông, với cầu ván cầu khỉ, với khoảng sân lát gạch tàu, với cánh đồng lúa thơm mát, với những khạp lu lúc nào cũng đầy ấp nước cùng hoa sen hoa sún và những con cá be bé xinh xinh quẫy đuôi bơi lội. Đồng sen Tháp Mười, Gáo Giồng là những nơi như thế, tôi mừng vì Đồng Tháp ít ra còn có những khu du lịch sinh thái đậm nét hoang sơ, thô mộc mà đẹp đến lạ lùng. Đấy là nét riêng hiếm có bất cứ nơi đâu. Tôi cũng hy vọng là những nét đẹp, những giá trị sống ấy sẽ không phai tàn theo thời gian, có điều chúng đổi mới để ngày càng phát triển và tồn tại như: gạch tầu, các sản phẩm gốm, sứ được sản xuất theo công nghệ hiện đại hơn thân thiện môi trường có thể chống rêu mốc tốt hơn; gỗ được chế tác tinh tế hơn đẹp và mộc hơn...

 Tôi xin được trích nhận định của Họa sĩ thiết kế nội thất Bùi Anh Phong thay cho lời kết trong bài viết này: “…Tôi đã từng gặp nhiều ngôi nhà nông thôn trước đây chỉ dùng gỗ tạp mà làm nên các bức vách và cửa rất khéo, ví dụ những bộ cửa có phần chấn song bằng gỗ có thể di chuyển để mở ra thông thoáng vào mùa hè và khép lại ngăn lạnh vào mùa đông. Hiện nay tôi thấy hình như trong khách hàng lẫn nhà thiết kế tồn tại không ít phân vân và nhận định trái chiều về quan niệm dùng gỗ, loại gỗ nào thì sang, cao cấp, loại nào thì bị xem là tầm thường, ít giá trị, để rồi dẫn đến thực tế là gỗ tự nhiên dùng trong xây dựng và trang trí dần cạn kiệt, trong khi gỗ cũ hay gỗ phế thải thì bị xem thường. Tôi đã thuyết phục nhiều khách hàng sử dụng gỗ phế thải hoặc gỗ cũ mà khéo làm mới lại để đem đến hiệu quả về thẩm mỹ lẫn kinh tế, cũng như tham gia vào việc bảo vệ môi trường tốt hơn.

 Dĩ nhiên, mỗi loại gỗ đều cần biết cách xử lý đúng mực, và không thể định chuẩn về kỹ thuật trong việc chế tác đồ gỗ tận dụng, vì với người này ưa gỗ sậm màu hoặc sơn phủ lên bề mặt, nhưng người khác lại thích lộ ra vân gỗ tự nhiên. Chính đặc tính thiếu đồng bộ của gỗ tận dụng lại là mặt mạnh nếu khéo khai thác, vì đem lại nhiều xúc cảm bất ngờ cho người chế tác lẫn người sử dụng. Tôi tin rằng Việt Nam ta cũng sẽ đi theo xu hướng chung của thế giới: khéo tận dụng nguồn gỗ phế thải để cho ra nhiều sản phẩm nội thất phù hợp, giá thành rẻ và hiệu quả sử dụng tốt, cũng như có mức thẩm mỹ tương xứng với chi phí đầu tư và chất xám bỏ ra.”

Đời sống đô thị hóa, khiến con người thèm được
trở về thiên nhiên,thèm cảm giác được tận hưởng
những giá trị sống thật sự trong lành và bình yên.

----------------------------

 Hình ảnh đẹp của cặp đôi người Nhật Bản gây "sốt" cộng đồng mạng: anh Tsutomu và chị Erika.

Những chiến cầu ván, cầu khỉ được
 làm từ cây tràm là nét đặc trưng ở
vùng Đồng Tháp Mười.